Familiegroepsplan: lakmoesproef voor de transformatie
Meer aandacht voor preventie, het benutten van ‘eigen kracht’ en het sociale netwerk? Participatie, normalisatie en ontzorgen? Jeugdhulp op maat? Een betere samenwerking met en rond gezinnen? Ruimte voor de professional om maatwerk te leveren? Het familiegroepsplan kan bijdragen aan al deze doelen. Daarmee is het een soort lakmoesproef voor de transformatie.
Het familiegroepsplan is een in de Jeugdwet vastgelegd recht voor gezinnen om zelf een plan op te stellen, samen met mensen uit hun omgeving en indien nodig ook professionals. In dat plan schrijven zij wat ze graag willen veranderen, wat zij en hun netwerk daarin zelf kunnen doen en welke hulp er aanvullend nodig is. Het familiegroepsplan vormt daarmee de basis van de inzet van jeugdhulp.
Gemeenten hebben een cruciale rol in het invoeren van het familiegroepsplan. Zij moeten gezinnen informeren over de mogelijkheid van een familiegroepsplan, de uitvoering ervan faciliteren, en instellingen stimuleren om het familiegroepsplan een centrale plek te geven in hun werkproces. Lukt hen dat? Op grond van een belrondje langs een aantal gemeenten en reacties op presentaties over dit onderwerp kan ik vier categorieën gemeenten onderscheiden.
Nog geen idee
De eerste categorie bestaat uit gemeenten die nog geen idee hebben wat een familiegroepsplan is en wat dit voor hen kan betekenen. Ze zijn er nog niet aan toegekomen of hebben er nog geen prioriteit aan gegeven.
Omdat het moet
Een tweede, kleinere categorie betreft gemeenten die alleen formeel iets over een familiegroepsplan hebben geregeld. Hun informatieplicht is vervuld door iets op de gemeentesite te zetten. Sommige hebben ook een format voor een familiegroepsplan ontwikkeld. Deze gemeenten handelen vooral naar de letter van de wet; de geest lijkt nog niet te zijn ingedaald. Als je ernaar vraagt bij een medewerker van het wijkteam, dan is het antwoord: “Familiegroepsplan, wat is dat?”
Op weg, maar zoekend
Veel gemeenten werken volgens één gezin, één plan. Ze proberen oprecht het netwerk te betrekken en de eigen kracht van gezinnen te versterken. Bij medewerkers heerst soms verwarring: we doen al die dingen al, wat voegt een familiegroepsplan dan nog toe? Zonder afbreuk te willen doen aan de waarde van hun inzet, is het belangrijkste verschil: het gezin betrekken is iets anders dan de regie bij het gezin laten. De transformatie beoogt de regie bij gezinnen te leggen, onder andere middels het familiegroepsplan. Maar gezinnen kunnen alleen de regie nemen als professionals die uit handen durven geven.
Het gezin betrekken is iets anders dan de regie bij het gezin
De voorlopers
Er zijn gemeenten die volop willen inzetten op het familiegroepsplan, zoals Oldenzaal, De Fryske Marren en Harderwijk en omliggende gemeenten. Zij werken aan gerichte publieksvoorlichting over het familiegroepsplan, inpassing van het familiegroepsplan in de werkwijze van CJG’s en wijkteams, training en coaching van medewerkers, afspraken met zorgaanbieders et cetera.
Nog een weg te gaan
Het familiegroepsplan is een soort lakmoesproef van de transformatie: de stand van de transformatie zien we terug in de stand van het familiegroepsplan. Gemeten naar het familiegroepsplan hebben we in de transformatie nog een behoorlijke weg te gaan. Maar steeds meer gemeenten zijn op weg. Het gist en borrelt. Er komt steeds meer aandacht voor het familiegroepsplan. Laten we daar vol op inzetten. Er zijn tal van mogelijkheden. En op dit terrein deskundige organisaties als Eigen Plan en Eigen Kracht Centrale denken graag mee met gemeenten.
Copyright Nic Drion, blog oorspronkelijk geplaatst op Kennisnet Jeugd op 4 augustus 2016. Gelezen: 4988